Uppskot til samtyktar um miðvísa gransking av javnstøðu
24 Uppskot til samtyktar um miðvísa gransking av javnstøðu
Ár 2007, 18. september, løgdu tingmenninir Heidi Petersen, Annita á Fríðriksmørk, Finnur Helmsdal, Høgni Hoydal, Tórbjørn Jacobsen, Hergeir Nielsen og Páll á Reynatúgvu, vegna Tjóðveldisflokkin fram soljóðandi
Uppskot
til
samtyktar
Løgtingið staðfestir:
- at neyðugt er við miðvísari gransking av javnstøðu millum kynini á øllum økjum í samfelagnum og
- at gransking skal fáa til vega hagtøl um støðuna og samanberingina hjá kvinnum og monnum innan økir sum eitt nú:
· størv og lønarlag
· útbúgvingarstøðu og útbúgvingarmøguleikar
· eftirútbúgvingarmøguleikar
· leiðslustørv
· sosiala støðu
· uppihalds- og forsyrgjaraskyldur
· til- og fráflyting
· politiska luttøku og ávirkan
· luttøku í almennum orðaskifti
· kynsbýtið í fjølmiðlaviðgerð og tíðindaflutningi
· luttøku í sjálvbodnum arbeiði
· uppgávu- og ábyrgdarbýti í gerandisdegnum
· javnstøðu innan ymsu sektorarnar í samfelagnum
og somuleikiðs staðfestir Løgtingið, at hagtøl og onnur kunning um javnstøðuna skulu miðlast á einum almennum javnstøðuportali
Løgtingið heitir tí á landsstýrið um beinanvegin at leggja fram ætlan um slíka samskipaða gransking og at seta pening av til hetta endamál og til ein almennan javnstøðuportal.
Viðmerkingar:
Gransking vísir, at manglandi javnstøða millum kynini er við til at halda vinnuligum vøkstri og búskaparvøkstri niðri. Hóast hetta, tykist tað sum, at vit framhaldandi eru eftirbátar á hesum øki, og er hetta m.a. eitt av okkara neiligu vørumerkjum uttanlands.
Flest øll framkomin lond hava sæð vakstrarpotentiali í javnstøðugongdini. Hetta verður ikki sæð sum ein háttur at taka vald ella sessir frá monnum og geva til kvinnur, men heldur ein háttur at gera køkuna størri, so pláss verður fyri fleiri og harvið fleiri møguleikar at økja um vøksturin av einum hvørjum slagi.
Tað, sum serliga hevur verið bitið merki í í kjakinum um støðuna hjá kvinnuna í landinum í seinastuni, er fólkasamansetingin – serliga í aldrinum 20 til 39 ár. Her búgva uml. 2000 færri kvinnur í Føroyum enn menn. Onnur tøl er talið av kvinnum í landsstýrinum og í Løgtinginum. Talið av kvinnuligum stjórum, leiðarum og forkvinnum í tí privata og tí almenna. Og inntøkumunurin millum kvinnur og menn o.s.fr.
Tað almenna eigur at virka fyri at fáa bøtt um hesi viðurskifti. Hetta kann m.a gerast við at landsstýrismaðurin í granskingarmálum fær orðað ein arbeiðssetning, sum hevur til endamáls at vísa á gongdar leiðir, sum vilja virka fyri at beina burtur manglandi javnstøðuna millum kynini. Og arbeiðssetningurin eigur tá at taka støði í tí, sum Løgtingið við hesum uppskoti staðfestir. Hetta fer, tá til stykkis kemur, at virka fyri at økja um vitanina innan økið, so manglandi vitan ikki framhaldandi verður høvuðsorsøk til hesa óhepnu støðu.
Tá manglandi javnstøða og manglandi vitan um evnið er størsta hóttanin móti búskaparvøkstri og vinnuligum framburði, umframt tað at tað kann hótta familju trivnað, eigur økt vitan um økið vera alra áhugi.
Í einum orðaskifti verður støðið nógv hægri um grundgevingar eru skjalprógvaðar og granskaðar. Fortreytin fyri at betra um umstøðurnar hjá eitt nú javnstøðuni gerast tí nógv betri, um vit hava nøkur granskingarúrslit at vísa á.
Almenn kvinnugransking er tí eitt øki, sum vit frá almennari síðu eiga at leggja okkum eftir at fáa framt og raðfest. Tí soljóðandi uppskot til samtyktar.
1. viðgerð 27. september 2007. Málið beint í mentanarnevndina
