Uppskot til løgtingslóg um at byggja skúladepil í Suðuroynni
Upprunauppskot
Ár 2005, 14. september, legði Hergeir Nielsen, løgtingmaður, vegna Tjóðveldisflokkin fram soljóðandi
Uppskot til løgtingslóg um at byggja skúladepil í Suðuroynni
§ 1. Landsstýrismanninum verður heimilað at skipa fyri, at skúladepil verður bygdur í Vági í Suðuroy. Byggiútreiðslurnar til verkætlanina kunnu í mesta lagi vera 60 mió. kr.
§ 2. Henda løgtingslóg kemur í gildi dagin eftir, at hon er kunngjørd.
Stk. 2. Samstundis fer úr gildi løgtingslóg nr. 75 frá 25. mai 2005 um at byggja skúladepil í Suðuroy.
Viðmerkingar
Endamálið við uppskotinum er at geva ungdóminum í Suðuroynni og øðrum skúlasøkjandi skjótastu og best møguligu umstøður til miðnáms- og almanna og heilsuútbúgvingar á so fíggjarliga skilagóðan hátt sum gjørligt.
Løgtingslóg nr. 75 frá 25. mai 2005 um at flyta miðnámsskúlan úr Vági fevnir eisini um at flyta almanna- og heilsuútbúgvingina av Tvøroyri. Lógin hevur ein fíggjarkarm, sum er 15 mió. kr. hægri, enn lógin um miðnámsskúlan í Vági hevði, og hon er grundgivin við, at almanna- og heilsuskúli skal byggjast uppí miðnámsskúlan.
Av hesi 15 mió. kr. hægru játtanini verða tær fyrstu 10 mió. kr. brúktar til at gera alt lendisarbeiðið umaftur.
Skúlin í Vági varð roknaður at kosta 45 mió. kr., og hesin úti í haganum í Porkeri/Hovi er uttan nakrar kanningar yvirhøvur settur til ein mestakostnað upp á 60 mió. kr.
Útgrevstur, vegur, vatn, kloakk, byggibúgving og projektering skal nú alt gerast av nýggjum, og endaliga úrslitið er, at vit fáa ikki stórt fleiri fermetrar til skúlahøli, hóast vit fáa 15 mió. kr. hægri játtan.
Einastu raðfestingarnar eru, hvat skúlin í mesta lagi skal kosta, nær hann skal vera liðugur, og at hann undir ongum umstøðum má liggja í Vági.
Tað eru bert tey allar ríkastu samfeløgini í heiminum, sum hava ráð til at skrotta arkitektateknaðar almennar bygningar og áralangar kostnaðarmiklar almennar fyrireikingar, tá ið tær eru komnar undir land.
Nú føroyski búskapurin er í fríum falli, heldur Føroya Landsstýri seg hava hesi ráðini.
Sami byggiharri, sum hevur lagt alstóran dent á eitt lokkandi lestrarumhvørvi til ungdómin í Suðuroynni, er nú í ferð við at tveita hesum sama ungdómi ein skúlabygning, sum verður átøkur teimum, vit kendu afturi í trýssunum. Har alt verður stúvað saman á bíligasta hátt við felags fasilitetum til fimleik, sang, tónleik, bókasavn, samkomuhøll vm.
Har vit miðaðu eftir einum meginbókasavnið, sum saman við eini væl skipaðari samkomuhøll kundi slóðað fyri mentanarligum ávøkstri, fáa vit nú eina hálvvánaliga fimleikarhøll, sum eisini kann brúkast sum ein líka so hálvvánalig samkomuhøll.
Umstøður, ljóðgóðska, hugni og trivnaður, sum alstórur dentur varð lagdur á inni í Vági, fer fyri skeyti úti í haganum í Porkeri.
Ungdóminum í Suðuroynni verður tveittur ein lagurbygningur at húsast í, samstundis sum ungdómurin aðrastaðni fær arkitektateknaðar nýbygningar at húsast í.
Hóast vit høvdu landsins bestu møguleikar fyri frálæru í ítrótti á vølli, í høll og í svimjihyli ókeypis á staðnum, so vóru hesir møguleikar lagdir á ís, tí trongskygni, hatur og øvund forðaði skilagóðum framtøkum.
Har sakkunnleikin var við í arbeiðinum suðuri í Vági, og bygginevndin var mannað við fleiri byggifrøðingum, hevur landsstýrismaðurin nú sett eina nýggja bygginevnd við ongum byggifrøðingi.
Í staðin fyri eina framúr serkøna bygginevnd fara nú landsstýrismansins egnu embætisfólk at samskifta við onkran verkfrøðing á Landsverki um, hvussu farast skal fram í hesum fyri ungdómin so viðkvæma máli.
Har er einki umboð fyri brúkaran, og har er einki umboð fyri byggifrøðina. Lítið og einki av úrslitinum av arkitektakappingini í Vági kann nýtast úti í haganum í Porkeri, og enn er einki skilagott hugskot komið um nýtslu av holinum vesturi við Vatnið í Vági, sum stendur í 10 milliónum almennum krónum.
Arkitektakappingin, sum skuldi geva ungdóminum og almenninginum tað besta av tí besta, er endað í einari ad hoc loysn, sum ikki er einum framkomnum samfelag virðilig.
Pakkaloysnin við søluni av einum ellis- og røktarheimi fyri ein skúla, sum so stórur dentur varð lagdur á, er eisini farin fyri skeyti. Kommunurnar hava viðgjørt málið sínámillum, og eingin framdrift er í málinum.
Undir viðgerðini á tingi var umráðandi at tiga burtur, at arkitektekturin kolldømdi møguleikarnar fyri at byggja ellis- og røktarheim í útgrevstrinum við Vatnið í Vági.
Tað gjørdi landsstýrismaðurin so eisini til fulnar, og kommunurnar standa nú við apuni. Høpisleyst er at byggja eitt eldraheim á hesum øki, tí tað gerst ovurdýrt bæði í løgu og rakstri.
Tíbetur er framvegis tíð til at binda um heilan fingur, serliga nú tað av álvara sansar at fíggjarliga, og landsins myndugleikar tykjast hava ilt við at finna pening til rakstur av almanna- og heilsuverkinum og av miðnámsskúlunum kring landið.
Sera lítið skynsemi sæst tí vera í at flyta ein heilan skúla, sum higartil kostar 10 mió. kr., í grannabygdina at standa, og har vit fáa ein munandi verri skúlabygning fyri munandi hægri kostnað.
Ongar veruligar grundgevingar eru fyri hesum almenna oyðsli av skattgjaldarans peningi, og eingin skúlapolitiskur setningur verður rokkin, sum ikki kann røkkast í upprunaligu ætlanini. Tvørturímóti.
Skotið verður tí upp, at halda fram við teirri ætlan, sum hevur verið í Vági seinastu fimm árini, og at víðka hana við almanna- & heilsuskúlanum.
Áleið 10 mió. kr. eru brúktar í kommunu- og landskassaíløgum í Vági, og hesin peningur fer fyri skeyti, broyta vit ikki lógina aftur.
Verður lógin ikki broytt, fáa vit fimm minuttir millum tveir almennar útgrevstrar fyri 20 mió. kr. Harafturat skal roknast við einum hóskiliga stórum endurgjaldskravi fyri at fáa lendið í upprunalíkið aftur.
Tílikt oyðsl og tílíka vanvirðing fyri skattgjaldarans peningi kunnu vit ikki bjóða Føroya fólki.
Heldur ikki kunnu vit bjóða ungdóminum í Suðuroynni, sum hevði glett seg til at flyta inn í stásiligu nýggju hølini í Vági komandi ár, hetta atgerðarloysi frá almennari síðu.
Alment innlit í málið um dagarnar váttar, at tað einasta, Mentamálaráðið hevur gjørt, er at seta eina minni kvalifiseraða bygginevnd at fyrireika málið, og at Almanna- og heilsumálaráðið so at siga hevur verið heilt óvirkið í ellis- og røktarheimsmálinum.
Eingin framdrift er í málinum kommunanna millum, og avtalan um ein samlaðan skúla og ellis- & røktarheimspakka er fokin, um hon nakrantíð hevur verið til staðar.
Ein sjálvboðin kommunusamanlegging í Suðuroynni stendur munandi nærri, samtykkir Løgtingið hetta uppskotið, sum er í neyvum samsvari við ynski frá teimum størru kommununum í oynni, sum higartil hava tikið tær tungu byrðarnar á útbúgvingarøkinum.
Málinum annars viðvíkjandi verður víst til løgtingsmálini nr. 86/2001, 120/2003 og 94/2004.
Hergeir Nielsen
løgtingsmaður
